Wprowadzenie

Zasady oddawania ćwiczeń

• Ćwiczenie oddajemy na następnych zajęciach
• Nieobecność nie zwalnia z oddania ćwiczenia
• akceptowane formy dostarczenia ćwiczenia to:
• przekazanie przez inną osobę,
• dostarczenie osobiste do pokoju 319b
• wysłanie skanu przez e-mail i dostarczenie tego samego ćwiczenia na kolejne zajęcia
• Za każdy tydzień opóźnienia ocena obniżana jest o pół stopnia
• Ćwiczenie oddajemy zawsze w koszulce

Wygląd ćwiczenia

Materiały do ćwiczeń

• teczka do segregatora, podpisana imieniem i nazwiskiem
• kalkulator
• 2 pisaki kreślarskie: cienki (0.1 lub 0.2) i grubszy (0.5)
• ołówki (automatyczne lub zawsze naostrzone) twardość HB i 2H
• linijka 20cm, ekierka, kątomierz
• cyrkiel i kroczek
• gumka do mazania (dobra) i taśma „gęsia skórka”
• blok milimetrowy, blok techniczny, kalka techniczna
• kredki ołówkowe (min. 12 kolorów)

Program ćwiczeń, semestr zimowy

• 7.10.13
  Skala i podziałka,
  Pismo techniczne
• 14.10.13
  Kartometria (pomiar długości i powierzchni na mapie)
• 21.10.13
  Siatki kartograficzne
• 4.11.13 
  Siatki kartograficzne
  Teoria zniekształceń
• 18.11.13
  Skorowidze map topograficznych
  Współrzędne na mapach topograficznych
• 25.11.13
  KOLOKWIUM
  Linie szkieletowe,
  Profil terenu
• 2.12.13
  Omówienie kolokwium
  Elementy podkładowe mapy
• 9.12.13 (45 min)
  Podsumowanie, wpisy

Warunki zaliczenia zajęć

• Obecność!!! – dozwolona 1 nieobecność, zwolnienie lekarskie do wglądu na kolejnych zajęciach
• Oddanie wszystkich prac i uzyskanie z nich oceny co najmniej dostatecznej
• Zaliczenie kolokwium na ocenę co najmniej dostateczną

Ocena końcowa – średnia ważona z:

• pracy na zajęciach (waga 0.2),
• zadań domowych (0.4),
• kolokwium (0.4)

średnia	ocena
≤ 2.79	ndst (2.0)
2.80 – 3.25	dst (3.0)
3.26 – 3.75	dst+ (3.5)
3.76 – 4.25	db (4.0)
4.26 – 4.66	db+ (4.5)
4.67 – 5.0	bdb (5.0)

Literatura

Wprowadzenie do kartografii i topografii

Pasławski, J. (red)

Wyd. Nowa Era

Ćw 1. Treść zajęć

Skala mapy

Rodzaje przedstawiania skali na mapie

• Skala liczbowa
• Skala mianowana
• Podziałka liniowa
• Podziałka transwersalna 
•  
•  

  
  

  podziałka prosta (liniowa) i podziałka transwersalna,
  metoda pomiaru odległości na tych podziałkach

Pismo techniczne

Ćw. 1. Wymagane wiadomości i umiejętności

WIADOMOŚCI

• Pojęcia: kartografia, mapa, skala,
• Rodzaje przedstawiania skali na mapie

UMIEJĘTNOŚCI

• Zmienianie rodzaju skal (zamiana z liczbowej na mianowaną lub podziałkę i wszystkie kombinacje powyższych)
• Liczenie długości i powierzchni:
• Gdy dana na mapie (obliczyć rzeczywistą)
• Gdy dana rzeczywista (obliczyć na mapie)
• Obliczenie skali mapy, gdy dana jest odległość/pole rzeczywiste i na mapie
• Porównywanie skal (szeregowanie od najmniejszej do największej i odwrotnie)

Ćw. 1. Zadanie domowe

Ćwiczenie 1a Pismo technicze

alfabet (małe i wielkie litery), + 4 dwuczłonowe nazwy geograficzne,

3 razy:

• na papierze milimetrowym,
• na kalce technicznej,
• na bloku technicznym

Ćwiczenie 1b Rodzaje skal

Skala mianowana, podziałka liniowa i transwersalna dla skal: 1:200 000 i 1:50 000, na bloku technicznym

Ćwiczenie 1c Skala mapy - zadania

Ćw. 1. Na następne ćwiczenia

Przynieść:

• Kalkę techniczną
• Blok milimetrowy
• Kroczek
• Cienkopisy
• Ołówek
• Kalkulator

Obowiązuje materiał z ostatnich ćwiczeń i dotychczasowych wykładów

Ćw. 1. Skale - przykłady zadań

1 cm = 10 mm 1 m = 1 000 mm 1 km = 1 000 000 mm

1 cm2 = 100 mm2 = 102 mm2 1 m2 = 1 000 000 mm2 = 106 mm2 1 km2 = 1 000 000 000 000 mm2 = 1012 mm2 1 a = 100 m2 1 ha = 10 000 m2

1.   Odległość rzeczywista (w terenie) wynosi 1,3 km. Ile ta odległość będzie wynosić na mapie w skali 1:20 000?

2.   Odległość na mapie wynosi 235 mm. Skala mapy to 1:700 000. Oblicz odległość rzeczywistą.

3.   Oblicz skalę mapy, jeśli odległość rzeczywista w terenie wynosi 925 m, a odpowiadająca jej odległość na mapie wynosi 37 mm.

4.   Oblicz skalę liczbową mapy jeśli wiadomo, że pole na mapie wynosi 8387,76 mm², a odpowiadające mu pole w rzeczywistości 4110 km².

5.   Powierzchnia w terenie zajmuje 100 tys. km². Oblicz ile cm² zajmuje on na mapie w skali 1:20 000 000.

6.   Uszereguj podane skale od największej do najmniejszej:
1:700 000, 1:250 000, 1:10 000, 1:100 000, 1:2 500, 1:2 000 000, 1:100

Ćw. 1. Literatura

„Wprowadzenie do kartografii i topografii”

• Z dzisiejszych zajęć

1.1 Cechy mapy (s. 12)

1.2 Pojęcie mapy

3.2 Skala i podziałka mapy

• Na kolejne zajęcia:

7.2.2 Pomiary na mapach

Ćw. 2. Kartometria

RODZAJE POMIARÓW NA MAPACH

• Pomiar długości
• Pomiar powierzchni
• Pomiar kątów poziomych

POMIAR DŁUGOŚCI - kroczkowanie

Za pomocą kroczka (cyrkla z kolcami) o stałej rozwartości

• Po rozwarciu kroczka na ustaloną odległość (np. 2 mm), sprawdza się dokładną wartość tego rozwarcia przez pomiar odcinka prostej o znanej długości
• nie korygujemy rozstawu, lecz obliczamy jego rzeczywistą długość.
• Ostateczny wynik (długość topograficzna) jest iloczynem liczby odłożeń i rozstawu kroczka z uwzględnieniem skali mapy:

Ct = n • k • s

gdzie Ct – długość odcinka

n – liczba odłożeń kroczka,

k – rozstaw kroczka (w milimetrach),

s – odległość w terenie odpowiadająca 1 mm na mapie (w metrach).

POMIAR DŁUGOŚCI – sposób Pencka

Kroczek o zmiennym rozwarciu

• im mniejsza krzywizna, tym większe rozwarcie kroczka
• Wynik to suma długości kolejnych odcinków z uwzględnieniem skali mapy

*Pomiar przeprowadza się dwukrotnie, zaczynając z przeciwnych końców odcinka, a następnie oblicza wartość średnią

POMIAR DŁUGOŚCI – krzywomierz

• Ruch kółka zębatego przenoszony jest na wskazówkę przesuwającą się po tarczy z podziałką w różnych skalach
• Stosunkowo mała dokładność (niedokładność kółka wodzącego, ograniczenie wielkości tarczy)

POMIAR DŁUGOŚCI – longimetr Steinhausa

• 1932 polski matematyk Hugon Steinhaus (1887-1972)
  
  • Siatka kwadratów o boku 12/π (3,82mm)
  • 3 pomiary przy zmianie kąta nachylenia o 30°
  • Lub 1 pomiar przy 3 nałożonych na siebie siatkach
  • Liczba przecięć krzywej z siatką longimetru = długość krzywej w mm

POMIAR POWIERZCHNI - planimetr

• Dwa ramiona: nieruchome (biegun) i ruchome (wodzidło, najczęściej z lupą)

• Pomiar polega na obwiedzeniu powierzchni igłą znajdującą się na końcu ramienia wodzącego

• Kółko całkujące na liczniku mierzy powierzchnię

• Aby obliczyć pole powierzchni należy uwzględnić stałą planimetru

POMIAR POWIERZCHNI – szablony punktowe

Pomiar polega na nałożeniu szablonu na powierzchnię
i zliczeniu znajdujące się w jej obrębie punktów

Każdemu punktowi odpowiada powierzchnia oczka siatki

W celu zwiększenia dokładności szablon nakłada się kilkakrotnie, za każdym razem pod innym kątem i oblicza średnią arytmetyczną wyników

POMIAR POWIERZCHNI – szablon liniowy

Zbudowany z równoległych linii prostych

Pole powierzchni to suma długości odcinków leżących na danym obszarze (l1+l2+…) pomnożona przez interwał odległości między odcinkami (d)

POMIAR POWIERZCHNI – kalka milimetrowa

POMIARY TECHNIKĄ KOMPUTEROWĄ – geoportal