Ćw. 2. Kartometria

RODZAJE POMIARÓW NA MAPACH

• Pomiar długości
• Pomiar powierzchni
• Pomiar kątów poziomych

POMIAR DŁUGOŚCI - kroczkowanie

Za pomocą kroczka (cyrkla z kolcami) o stałej rozwartości

• Po rozwarciu kroczka na ustaloną odległość (np. 2 mm), sprawdza się dokładną wartość tego rozwarcia przez pomiar odcinka prostej o znanej długości
• nie korygujemy rozstawu, lecz obliczamy jego rzeczywistą długość.
• Ostateczny wynik (długość topograficzna) jest iloczynem liczby odłożeń i rozstawu kroczka z uwzględnieniem skali mapy:

Ct = n • k • s

gdzie Ct – długość odcinka

n – liczba odłożeń kroczka,

k – rozstaw kroczka (w milimetrach),

s – odległość w terenie odpowiadająca 1 mm na mapie (w metrach).

POMIAR DŁUGOŚCI – sposób Pencka

Kroczek o zmiennym rozwarciu

• im mniejsza krzywizna, tym większe rozwarcie kroczka
• Wynik to suma długości kolejnych odcinków z uwzględnieniem skali mapy

*Pomiar przeprowadza się dwukrotnie, zaczynając z przeciwnych końców odcinka, a następnie oblicza wartość średnią

POMIAR DŁUGOŚCI – krzywomierz

• Ruch kółka zębatego przenoszony jest na wskazówkę przesuwającą się po tarczy z podziałką w różnych skalach
• Stosunkowo mała dokładność (niedokładność kółka wodzącego, ograniczenie wielkości tarczy)

POMIAR DŁUGOŚCI – longimetr Steinhausa

• 1932 polski matematyk Hugon Steinhaus (1887-1972)
  
  • Siatka kwadratów o boku 12/π (3,82mm)
  • 3 pomiary przy zmianie kąta nachylenia o 30°
  • Lub 1 pomiar przy 3 nałożonych na siebie siatkach
  • Liczba przecięć krzywej z siatką longimetru = długość krzywej w mm

POMIAR POWIERZCHNI - planimetr

• Dwa ramiona: nieruchome (biegun) i ruchome (wodzidło, najczęściej z lupą)

• Pomiar polega na obwiedzeniu powierzchni igłą znajdującą się na końcu ramienia wodzącego

• Kółko całkujące na liczniku mierzy powierzchnię

• Aby obliczyć pole powierzchni należy uwzględnić stałą planimetru

POMIAR POWIERZCHNI – szablony punktowe

Pomiar polega na nałożeniu szablonu na powierzchnię
i zliczeniu znajdujące się w jej obrębie punktów

Każdemu punktowi odpowiada powierzchnia oczka siatki

W celu zwiększenia dokładności szablon nakłada się kilkakrotnie, za każdym razem pod innym kątem i oblicza średnią arytmetyczną wyników

POMIAR POWIERZCHNI – szablon liniowy

Zbudowany z równoległych linii prostych

Pole powierzchni to suma długości odcinków leżących na danym obszarze (l1+l2+…) pomnożona przez interwał odległości między odcinkami (d)

POMIAR POWIERZCHNI – kalka milimetrowa

POMIARY TECHNIKĄ KOMPUTEROWĄ – geoportal